EMEKLİLİK SİSTEMİ İLE İLGİLİ BAŞLICA SORUNLAR VE ÖNERİLER

Mustafa ŞEN

16 Şubat 2020, Pazar

Emeklilik, kişilerin yasalarca belirlenen uzunca bir süre çalıştıktan sonra çalışma hayatından tamamen çekilmeleridir. Emekli veya tekaüt denilen bu kişilere, geçmiş hizmetleri nedeniyle, çalışmaksızın, belirli ve düzenli bir gelir almaya hak kazanırlar. Bununla birlikte, gündelik kullanımda, kanuni zorunluluğu doldurmadan iş bırakmış kimseler de zaman zaman emekli olarak adlandırılırlar. Emeklilik, genellikle kişinin ekonomik durumunun yanı sıra hayattaki rolünde de önemli değişikliklerin meydana gelmesi anlamına gelir. Bu gibi kişilere Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından tanınan hakların yeterliliği ve ülkemizde uygulanan emeklilik sisteminin sorunlarının ele alınması bu anlamda önem arz etmektedir.

Türk Sosyal Güvenlik Sistemi’nin sorunları dünyadaki diğer ülkelerin sosyal güvenlik sistemlerinin sorunlarından farklıdır. Ülkemizde uzun yıllar, sosyal güvenlik sisteminin uygulanma şekli ve sosyal güvenlik alanında hayata geçirilen politikalar, birçok sorunu beraberinde getirmiştir. Prim borçlarına yönelik sık sık çıkarılan aflar, emekli olma şartlarını kolaylaştıran düzenlemeler sosyal güvenlik sistemini finansman açısından sıkıntıya sokmuştur. Bu kapsamda 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe giren sosyal güvenlik reformu ile özellikle emeklilik sisteminde önemli düzenlemeler yapılmıştır. Gerçekleştirilen son düzenlemelere karşın, emeklilik sistemimizde yaşanan sorunlara bu yazıda yer verilmiştir. Çalışmamızın son kısmında var olan sorunlara yönelik çözüm önerileri sunulacaktır.

Demografik Sorunlar

Günümüzde çoğu gelişmiş ülkede, insanların ilerleyen yaşlarda işgücünün dışında kalmalarından dolayı mağduriyete uğramamaları için sosyal güvenlik sistemleri geliştirilmiş, çalışanlara emeklilik hakkı tanınmıştır. Emekli aylıkları çalışanlardan kesilen primlerle karşılanabildiği gibi doğrudan devlet tarafından da karşılanabilir. Buna rağmen halen çoğu gelişmekte olan ülkede işgücünden ayrılanların geçimi aileleri tarafından sağlanmaktadır. Emeklilik yaşı ülkeden ülkeye değişiklik gösterir. 55-70 aralığında değişebilen emeklilik yaşı, cinsiyete göre de değişebilir. Çoğunlukla tehlikeli ya da yıpratıcı olarak adlandırılan meslek dallarında çalışanlara erken emeklilik hakkı tanınır. Bununla birlikte, emeklilikle ilgili sorunlar ülkeden ülkeye ve zamana göre değişmektedir.