Maliye Postası Dergisi
10 SORUDA “İZAHA DAVET MÜESSESESİ”
Özkan AYKAR
Vergi mükellefiyetine ilişkin yükümlülük ve ödevlerin tam olarak yerine getirilmesi amacıyla ve vergi kanunlarının verdiği yetkiler çerçevesinde vergi idaresi, kamu idare ve müesseselerinden, mükellefler veya mükelleflerle muamelede bulunan diğer gerçek ve tüzel kişilerden çeşitli bilgiler toplamakta, yine bu amaç doğrultusunda mükellefler nezdinde inceleme ve denetimler yapmaktadır. Yapılan bu inceleme ve denetimler neticesinde vergi ziyaı tespit edilmesi halinde, mükellefler cezalı tarhiyata muhatap olabilmektedir. Ancak, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu sağlamaya yönelik vergi incelemesi başta olmak üzere idarece gerçekleştirilen işlemler, süreci uzatabilmekte, bu da vergiye uyum maliyetlerini artıran bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır.
İzaha davet müessesesi, verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitlerle ilgili olarak aynı merciler tarafından mükelleflerden açıklama talep edilmesi olup bu müessese, izaha davet edilen mükelleflerle ilgili yapılan değerlendirmeler sonucunda vergi ziyaına sebebiyet vermediği anlaşılan mükelleflerin konuyla ilgili vergi incelemesine veya takdir komisyonuna sevk edilmesini önlemekte veya vergi ziyaına sebebiyet verildiği durumlarda mükellefleri belirli şartlar dahilinde indirimli ceza uygulanmak suretiyle daha ağır müeyyidelerden korumaktadır.
Söz konusu müessesesinin uygulanmasına ilişkin sorulara aşağıda cevap verilmiştir.
Ön Tespit Nedir? Şartları Nelerdir?
Ön tespit, vergi kanunlarının verdiği yetki kapsamında vergi incelemesi yapmaya ve/veya mükellefler veya mükelleflerle muamelede bulunan diğer gerçek ve tüzel kişilerden bilgi toplamaya yetkili kılınanlar tarafından doğrudan veya dolaylı olarak elde edilen bilgi, bulgu veya verilerin aşağıda açıklanan Ön Tespit ve İzah Değerlendirme Komisyonuna intikal ettirilmesi neticesinde, mezkûr komisyon tarafından verginin ziyaa uğramış olabileceği yönünde yapılan tespiti ifade eder.
Vergi Usul Kanununun 370 inci maddesinde yer alan indirimli cezanın uygulanması, yetkili merciler tarafından verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair ön tespitin yapılmış olduğu hallerde mümkündür.
Mükelleflerin izaha davet edilebilmesi için;
Vergi İncelemesine Başlanılmamış veya Takdir Komisyonuna Sevk İşleminin Yapılmamış Olması
İhbarda Bulunulmamış Olması
gerekmektedir.
Ön tespit konusuyla ilgili mükelleflere izaha davet yazısı ya da sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge (SMİYB) kullanılmasına ilişkin ön tespit yazısı (SMİYB ön tespit yazısı) tebliğ edilmektedir.
İzaha Davetin Kapsamı Nedir? İzaha Davet Yazısında Hangi Bilgiler Bulunmalıdır?
Vergi Usul Kanununun 341 inci maddesinde “vergi ziyaı”, mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden, verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi olarak tanımlanmıştır. Aynı maddeye göre, şahsi, medeni haller veya aile durumu hakkında gerçeğe aykırı beyanlar ile veya sair suretlerle verginin noksan tahakkuk ettirilmesine veya haksız yere geri verilmesine sebebiyet vermek de vergi ziyaı hükmündedir.

TEMMUZ 2025 MALİYE POSTASI İÇİNDEKİLER
KADASTRO TESPİTİNE İTİRAZ
İCRA MÜDÜRLÜĞÜNDEN TALEPTE BULUNDUĞU TARİH İTİBARİYLE , BORÇLUNUN AKTİF ELEKTRONİK TEBLİĞ ADRESİ BULUNMAMASI
TEVSİ YATIRIMLARDA İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ VE ENDEKSLEME
MALİ TATİLİN ESASLARI VE NÜANSLARI
6183 SAYILI KANUNUN 48. MADDESİ KAPSAMINDA TECİL VE TAKSİTLENDİRME UYGULAMASI
VERGİ HUKUKUNDA İSPAT ÖLÇÜSÜ
TEKNOKENTLERDE ÜCRET TEŞVİKİNDEN KİM YARARLANIR?
EKONOMİNİN DİJİTALLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN VERGİSEL SORUNLARIN ÇÖZÜMÜNDE SON GELİŞMELER
KOOPERATİFLERDE GENEL KURUL GÜNDEMİNİN BELİRLENMESİ
ARAÇ KİRALAMA İŞLERİNDE ASGARİ İŞÇİLİK YAPILIP YAPILMAMASINDA YAPILAN SON DÜZENLEME
FAZLA ÇALIŞMA HALİNDE İŞ GÜVENLİĞİ RİSKİ
KONKORDATO’DA İŞÇİ ALACAKLARININ DURUMU NE OLACAKTIR?
ÖNCEDEN ÖZELGE TALEP EDİLMESİ HALİNDE DÜZELTME BEYANNAMELERİNE KONULAN İHTİRAZİ KAYDIN KABUL EDİLMEMESİ
